Đại hội Đảng bộ tỉnh lần thứ XVI, nhiệm kỳ 2020 – 2025 xác định: “Thực hiện nhất quán đường lối đối ngoại độc lập, tự chủ, hòa bình, hữu nghị hợp tác và phát triển, đa phương hóa, đa dạng hóa quan hệ đối ngoại. Kết hợp hài hòa giữa đối ngoại Đảng, ngoại giao Chính quyền và đối ngoại Nhân dân. Tăng cường các hoạt động đối ngoại, trong đó xác định hợp tác, đối ngoại về chính trị, kinh tế, văn hóa và quản lý biên giới lãnh thổ là trọng tâm; xây dựng Lào Cai trở thành địa bàn quan trọng về hợp tác và giao lưu kinh tế quốc tế của vùng và cả nước”. Để triển khai thực hiện Nghị quyết Đại hội, Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh đã ban hành 18 Đề án trọng tâm, trong đó có Đề án số 11 “Mở rộng đối ngoại, chủ động hội nhập và hợp tác quốc tế, giai đoạn 2020 – 2025”, trong đó xác định các mục tiêu ưu tiên, gồm: (1) Coi trọng hợp tác toàn diện, đi vào chiều sâu trên tất cả các lĩnh vực với tỉnh Vân Nam, Trung Quốc; (2) Tăng cường mở rộng quan hệ với các địa phương, đối tác nước ngoài; (3) Tranh thủ các nguồn lực đầu tư, tài trợ từ nước ngoài; (4) Nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ làm công tác đối ngoại tại các cơ quan, địa phương trong tỉnh. Với sự nỗ lực của các cấp ủy Đảng, chính quyền, các ngành và địa phương, trong những năm qua, công tác đối ngoại của tỉnh đã thu được nhiều kết quả tích cực.

Một là, quan hệ hợp tác hữu nghị giữa tỉnh Lào Cai với tỉnh Vân Nam, Trung Quốc phát triển đi vào chiều sâu.

Trong thời gian qua, quan hệ hợp tác hữu nghị giữa tỉnh Lào Cai và tỉnh Vân Nam ngày càng được củng cố và mở rộng trên các lĩnh vực: an ninh, chính trị, kinh tế, văn hóa – xã hội. Hai tỉnh đã xây dựng được cơ sở hợp tác tin cậy, mang lại hiệu quả thiết thực cho cả hai bên. Tháng 11/2015, tại Hà Nội, dưới sự chứng kiến của lãnh đạo cấp cao hai nước, Bí thư Tỉnh ủy Lào Cai và Bí thư Tỉnh ủy Vân Nam đã ký kết Thỏa thuận triển khai giao lưu hữu nghị Đảng bộ địa phương giữa Tỉnh ủy Lào Cai và Tỉnh ủy Vân Nam. Tiếp đó, tháng 8/2017, Lào Cai là tỉnh đầu tiên trên tuyến biên giới ký kết Thỏa thuận thiết lập quan hệ hữu nghị với tỉnh Vân Nam. Đây là cơ sở để hai bên tiếp tục tăng cường quan hệ hợp tác hữu nghị toàn diện, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội của hai địa phương, giữ gìn trật tự an toàn xã hội ở khu vực biên giới hai nước.

Trên cơ sở mối quan hệ hợp tác toàn diện giữa hai tỉnh, các địa phương của hai bên đã chủ động thiết lập mối quan hệ chặt chẽ và hiệu quả. Đến nay đã có 6 cặp huyện, thành phố của hai tỉnh ký kết Thỏa thuận thiết lập quan hệ hữu nghị; 06 cặp thôn bản hai bên biên giới và 10 đồn biên phòng của tỉnh Lào Cai với 19 đơn vị biên phòng của tỉnh Vân Nam tổ chức kết nghĩa hữu nghị. Đây là một điểm sáng về công tác đối ngoại biên phòng và ngoại giao nhân dân, đã được triển khai nhân rộng trên toàn tuyến biên giới Việt Nam – Trung Quốc.

Lào Cai cũng tích cực, đi đầu trong triển khai thực hiện các nội dung hợp tác trong Nhóm công tác liên hợp giữa các tỉnh Lào Cai, Hà Giang, Lai Châu, Điện Biên (Việt Nam) với tỉnh Vân Nam (Trung Quốc) và Hội nghị hợp tác hành lang kinh tế 5 tỉnh, thành phố Lào Cai, Hà Nội, Hải Phòng, Quảng Ninh (Việt Nam) và Vân Nam (Trung Quốc). Được sự hỗ trợ của Ban Đối ngoại Trung ương và Bộ Ngoại giao, tháng 5 năm 2021, tỉnh Lào Cai đăng cai tổ chức thành công Hội nghị trực tuyến giữa Bí thư Tỉnh ủy 4 tỉnh: Lào Cai, Hà Giang, Lai Châu, Điện Biên (Việt Nam) và Bí thư Tỉnh ủy Vân Nam (Trung Quốc), mở thêm một kênh đối ngoại có ý nghĩa quan trọng trong việc thúc đẩy các nội dung hợp tác với tỉnh Vân Nam (Trung Quốc), mang lại hiệu quả thiết thực cho cả hai Bên.

Hai là, quan hệ hợp tác giữa tỉnh Lào Cai với Vùng Nouvelle Aquitaine (Pháp) bước sang giai đoạn mới.

Tháng 3/2017, tỉnh Lào Cai cùng với tỉnh Thừa Thiên Huế (Việt Nam) và vùng Nouvelle Aquitaine (Pháp) ký kết Thỏa thuận khung hợp tác giữa 3 địa phương giai đoạn 2017–2019. Tháng 01/2021, tỉnh Lào Cai và Vùng Nouvelle Aquitaine (Pháp) tiếp tục ký Thỏa thuận hợp tác giai đoạn 2020-2023, trong đó có 04 trục hợp tác chính gồm: (i) Bảo vệ và phát huy giá trị các di sản văn hóa, thiên nhiên; (ii) Tiếng Pháp và đào tạo chuyên nghiệp; (iii) Du lịch sinh thái và thể thao mạo hiểm; (iv) An toàn thực phẩm, nông nghiệp sinh thái và lâm nghiệp. Đây đều là những nội dung hợp tác rất thiết thực với tỉnh Lào Cai trong giai đoạn hiện nay.

Ba là, quan hệ đối ngoại của tỉnh tiếp tục được mở rộng.

Tháng 7/2017, nhân chuyến thăm và làm việc của Chủ tịch nước tới Cộng hòa Belarus, tỉnh Lào Cai đã ký kết Thỏa thuận hợp tác với tỉnh Brest (Cộng hòa Belarus) dưới sự chứng kiến của Lãnh đạo hai nước. Trong đó, tỉnh Lào Cai đề xuất, kêu gọi các nhà đầu tư Belarus tham gia vào các dự án sản xuất nông nghiệp công nghệ cao, công nghiệp, logistics, thương mại và các dự án đang kêu gọi đầu tư khác của tỉnh.

Bốn là, duy trì mối quan hệ tốt với các đại sứ quán, các tổ chức quốc tế.

Thực hiện chủ trương, đường lối đối ngoại của Đảng về đa phương hóa, đa dạng hóa quan hệ quốc tế, chủ động, tích cực hội nhập quốc tế, tỉnh Lào Cai luôn Lào Cai luôn duy trì tốt mối quan hệ với Đại sứ quán các nước tại Việt Nam, qua đó kêu gọi, vận động các dự án hỗ trợ cho các địa phương trong tỉnh, đồng thời phối hợp giải quyết tốt các vụ việc lãnh sự xảy ra trên địa bàn tỉnh.

Tích cực hợp tác chặt chẽ với các tổ chức đã và đang tài trợ, đầu tư vào Lào Cai, nhất là trong khu vực kinh tế trọng điểm, lĩnh vực nông nghiệp, nông thôn, giáo dục đào tạo, y tế, môi trường, các chương trình xoá đói giảm nghèo như: WB, AFD, ADB, JICA (Nhật Bản), KOICA (Hàn Quốc), Samaritan’s Purse, OXFAM, SNV, GVI…, nhằm tranh thủ sự trợ giúp của chính phủ các nước, các tổ chức quốc tế và tổ chức phi chính phủ nước ngoài thông qua các nguồn viện trợ ODA, NGO.

Năm là, hoạt động kinh tế đối ngoại đóng góp mạnh mẽ cho sự nghiệp phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh

Thông qua việc tăng cường quan hệ hợp tác quốc tế, kinh tế đối ngoại của tỉnh Lào Cai trong những năm qua đã đạt được một số kết quả nhất định, đóng góp tích cực vào sự nghiệp phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh.

Hoạt động ngoại thương của tỉnh phát triển khá mạnh, trở thành động lực thúc đẩy nội thương và các ngành kinh tế khác phát triển, làm sôi động thị trường khu vực cửa khẩu. Cửa khẩu quốc tế Lào Cai đang thu hút ngày càng nhiều doanh nghiệp Việt Nam, Trung Quốc và các nước ASEAN đến kinh doanh xuất nhập khẩu và du lịch, lượng người và hàng hoá lưu thông qua cửa khẩu ngày càng tăng cao. Kim ngạch xuất nhập khẩu của tỉnh tăng mạnh, giai đoạn 2016-2019, tốc độ tăng trưởng giá trị xuất nhập khẩu qua khu vực cửa khẩu quốc tế Lào Cai – Hà Khẩu đạt trên 20%, đóng góp rất lớn vào ngân sách nhà nước. Từ năm 2020, do tác động của dịch bệnh Covid-19, nên hoạt động mậu dịch biên giới bị ảnh hưởng nghiêm trọng, tuy nhiên, tổng giá trị xuất nhập khẩu qua các cửa khẩu trên địa bàn tỉnh năm 2020 vẫn đạt trên 3,2 tỷ USD; năm 2021, đạt trên 3,6 tỷ USD.

Về thu hút nguồn vốn từ bên ngoài, giai đoạn 2016 – 2020, tỉnh Lào Cai thu hút được 39,75 triệu USD vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI). Tính tới thời điểm hiện tại, tỉnh Lào Cai có 23 dự án FDI còn hiệu lực với tổng vốn đăng ký đạt 571,52 triệu USD. Thu hút nguồn vốn hỗ trợ phát triển chính thức (ODA), vốn vay ưu đãi trên địa bàn tỉnh Lào Cai là 24 dự án, trong đó có 02 dự án sử dụng nguồn vốn viện trợ không hoàn lại. Hiệu quả các chương trình, dự án ODA đem lại rất thiết thực, góp phần cải thiện kết cấu hạ tầng nông thôn và nâng cao chất lượng cuộc sống cho người dân ở các xã miền núi khó khăn, đặc biệt là vùng đồng bào dân tộc thiểu số.

Ngoài ra, tỉnh cũng chú trọng công tác vận động viện trợ phi chính phủ nước ngoài nhằm trợ giúp phát triển cộng đồng, góp phần xóa đói, giảm nghèo, cải thiện điều kiện sống, sinh hoạt, làm việc cho người dân, đặc biệt đối với vùng sâu, vùng xa, vùng khó khăn của tỉnh.

Trong thời gian qua, tình hình thế giới, khu vực tiếp tục có những diễn biến phức tạp, đặc biệt, sự bùng phát của dịch bệnh COVID-19 đã ảnh hưởng tiêu cực đến kinh tế - xã hội của các quốc gia trên thế giới và Việt Nam, trong đó có tỉnh Lào Cai. Nhằm thực hiện thắng lợi Nghị quyết Đại hội đại biểu Đảng bộ tỉnh Lào Cai lần thứ XVI, nhiệm kỳ 2020-2025 và Kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh giai đoạn 2021-2025, tỉnh Lào Cai xác định một số nhiệm vụ về công tác đối ngoại trong thời gian tới như sau:

1. Tăng cường kết nối, xúc tiến, quảng bá phục vụ phát triển kinh tế

Tích cực, chủ động triển khai các dự án hợp tác với các đối tác, địa phương nước ngoài như: Công trình Cầu đường bộ qua sông Hồng thuộc khu vực Bát Xát, Việt Nam - Bá Sái, Trung Quốc; dự án đầu tư xây dựng đoạn tuyến đường sắt kết nối từ ga Lào Cai (Việt Nam) đến ga Hà Khẩu Bắc (Trung Quốc)... Tăng cường các hoạt động xúc tiến đầu tư, thương mại tại các địa bàn trọng điểm và một số đối tác tiềm năng. Tăng cường tiếp xúc, hợp tác với các cơ quan đại diện các nước đối tác, các hiệp hội doanh nghiệp nước ngoài và các tổ chức quốc tế tại Việt Nam nhằm quảng bá tiềm năng, thế mạnh của tỉnh, thông qua đó thu hút đầu tư và các nguồn viện trợ phát triển cho tỉnh.

2. Tăng cường hợp tác trong lĩnh vực chính trị, an ninh, quốc phòng, tạo môi trường thuận lợi cho phát triển kinh tế

Tiếp tục củng cố và phát triển quan hệ hợp tác hữu nghị toàn diện với tỉnh Vân Nam (Trung Quốc), triển khai thực hiện có hiệu quả các biên bản, thỏa thuận hợp tác đã ký giữa hai tỉnh; duy trì tiếp xúc và thăm hỏi giữa lãnh đạo hai tỉnh nhằm tăng cường sự tin cậy, hiểu biết lẫn nhau và thúc đẩy phát triển quan hệ hữu nghị, hợp tác toàn diện giữa hai bên.

Tích cực tham gia các chương trình quảng bá địa phương tại nước ngoài, qua đó thúc đẩy mở rộng quan hệ hợp tác với các địa phương nước ngoài, nhất là của Nhật Bản, Hàn Quốc.

3. Thúc đẩy giao lưu, hợp tác quốc tế về văn hóa – xã hội

Thúc đẩy giao lưu hợp tác trên các lĩnh vực: y tế, giáo dục, văn hóa, thể thao, du lịch; thúc đẩy hợp tác quốc tế, trao đổi, chia sẻ kinh nghiệm quốc tế trong bảo vệ môi trường, ứng phó biến đổi khí hậu; tăng cường hợp tác trong công tác quản lý lao động qua biên giới.

Quán triệt chủ trương, đường lối, chính sách đối ngoại của Đảng và Nhà nước về công tác đối ngoại, trong những năm qua, quan hệ đối ngoại và hợp tác quốc tế của tỉnh Lào Cai đã liên tục được mở rộng và thu được những kết quả tích cực, góp phần quan trọng vào việc phát triển kinh tế - xã hội, đảm bảo quốc phòng an ninh trên địa bàn tỉnh.

Những kết quả đạt được trong công tác đối ngoại trong những năm qua đã khẳng định quan điểm, định hướng đúng đắn trong công tác mở rộng đối ngoại và hợp tác quốc tế của tỉnh Lào Cai trong giai đoạn hiện nay. Đó cũng là tiền đề để Lào Cai đề ra phương hướng, nhiệm vụ công tác đối ngoại trọng tâm trong thời gian tới, góp phần thực hiện thắng lợi Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh lần thứ XVI và Nghị quyết Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XIII, đưa Lào Cai trở thành địa bàn quan trọng về hợp tác và giao lưu kinh tế quốc tế của vùng và cả nước.