Hệ thống công trình đập, hồ chứa thuỷ lợi đầu tư có trọng tâm, trọng điểm, phát huy tốt công năng sử dụng; toàn tỉnh hiện có 63 hồ chứa và 1.143 công trình thuỷ lợi đang phục vụ tưới cho gần 45.000 ha đất sản xuất nông nghiệp; bảo đảm cấp nước chủ động cho 98% diện tích lúa vụ Đông Xuân và 89% diện tích lúa vụ Mùa. Đập, hồ chứa thủy điện, hiện có 69 dự án đã hoàn thành phát điện với tổng công suất 1.101,85MW (trong đó có 57 dự án có hồ chứa; 12 dự án không tạo hồ). Hồ cảnh quan trung tâm kết hợp trữ nước đã đầu tư, xây dựng tại các huyện, thị xã, thành phố góp phần làm đẹp cảnh quan các khu đô thị hành chính, đồng thời nâng cao năng lực dự trữ nước của tỉnh.

Công trình cấp nước sạch đô thị, cơ bản đáp ứng đủ nhu cầu sử dụng nước sạch trong sinh hoạt và sản xuất, kinh doanh; có 14 công trình với tổng công suất 81,5 nghìn m³/ngày đêm đang khai thác sử dụng có hiệu quả; một số nhà máy cung cấp nước sạch đã xây dựng, thay thế nhà máy nước trước đây, khai thác sử dụng nguồn nước nội tỉnh bảo đảm an toàn, sức khỏe cho nhân dân. Về cấp nước sạch, nước hợp vệ sinh cho cư dân nông thôn, hiện nay toàn tỉnh có 818 công trình, tổng công suất cung cấp nước 18,376 nghìn m³/ngày đêm, bảo đảm cấp nước cho 95% dân số nông thôn.

Bên cạnh những thuận lợi, việc bảo đảm an ninh nguồn nước và an toàn đập, hồ chứa nước vẫn còn những khó khăn, tồn tại cần tiếp tục quan tâm, giải quyết. Biến đổi khí hậu ngày càng cực đoan, khó lường tiềm ẩn nhiều rủi ro, gây mất an toàn cho các công trình hồ chứa nước, thuỷ lợi, thuỷ điện. Công trình hồ chứa thuỷ điện, chặn ngang dòng suối, làm giảm lưu lượng dòng chảy tối thiểu ở khu vực hạ lưu, đặc biệt về mùa khô; về mùa mưa khi hồ thuỷ điện xã lũ, xuất hiện tình trạng ngập úng cục bộ ở một số nơi. Địa bàn vùng núi cao ở các huyện như Bắc Hà, Si Ma Cai, Mường Khương việc tích trữ nước về mùa khô gặp khó khăn; tình trạng hạn hán, thiếu nước sinh hoạt, vẫn xảy ra tại một số xã có nguy cơ sa mạc hoá. Sông Hồng và sông Chảy đều bắt nguồn từ Trung Quốc, điều tiết dòng chảy phụ thuộc phía nước bạn. Hoá chất sử dụng trong canh tác nông nghiệp, chất thải từ sản xuất công nghiệp có nguy cơ gây mất an toàn, ảnh hưởng đến an ninh nguồn nước. Tỷ lệ người dân nông thôn sử dụng nước đạt quy chuẩn còn thấp.

 Khánh thành nhà máy nước sạch BOO Sa Pa

Với mục tiêu bảo đảm đủ số lượng và chất lượng nước phục vụ dân sinh trên địa bàn tỉnh; dáp ứng nhu cầu sử dụng nước cho sản xuất nông nghiệp, công nghiệp và dịch vụ; người dân thành thị và nông thôn được tiếp cận và sử dụng nước đạt quy chuẩn quốc gia, an toàn cho sức khoẻ. Khắc phục căn bản tình trạng thiếu nước tại các địa bàn vùng cao, vùng có nguy cơ sa mạc hoá. Khai thác và sử dụng bền vững nguồn tài nguyên nước trên sông suối, hồ đập, nước ngầm để vừa phát huy hiệu quả kinh tế, nhưng không ảnh hưởng xấu đến môi trường sinh thái và xã hội; vừa khai thác, vừa bảo tồn, tăng cường tái sử dụng tài nguyên nước, chống suy thoái, cạn kiệt nguồn nước. Chủ động tích trữ, điều hòa nguồn nước; nâng cao mức bảo đảm an toàn phòng chống thiên tai. Đề thực hiện thắng lợi mục tiêu đã đề ra, trong thời gian tới, tỉnh Lào Cai cần tập trung triển khai một số nhóm nhiệm vụ, giải pháp như sau:

Một là, nâng cao nhận thức về tầm quan trọng bảo đảm an ninh nguồn nước và an toàn đập, hồ chứa nước trong tình hình mới. Tăng cường tuyên truyền, nâng cao nhận thức cho cán bộ, đảng viên và nhân dân về bảo đảm an ninh nguồn nước, an toàn đập, hồ chứa nước trong tình hình mới; quán triệt nội dung Kết luận số 36-KL/TW đến toàn bộ cán bộ, đảng viên và nhân dân, nhất là người đứng đầu cấp ủy, tổ chức đảng, chính quyền, đoàn thể trên địa bàn tỉnh để thực hiên nghiêm túc và có hiệu quả.

Tiếp tục tuyên truyền, khuyến khích sự tham gia của cộng đồng trong việc chủ động tích trữ, sử dụng nước tiết kiệm, hiệu quả; phát huy vai trò giám sát của người dân, cộng đồng; vai trò của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam tỉnh và các tổ chức chính trị - xã hội, tổ chức xã hội, nghề nghiệp trong trong tuyên truyền, vận động nhân dân quản lý, sử dụng hiệu quả nguồn nước; bảo đảm an toàn đập, hồ chứa nước.

Hai là, hoàn thiện cơ chế, chính sách, nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước về bảo đảm an ninh nguồn nước và an toàn đập, hồ chứa nước. Rà soát, hoàn thiện cơ chế, chính sách liên quan đến an ninh nguồn nước và an toàn đập, hồ chứa nước. Tăng cường kiểm tra, giám sát bảo đảm thực thi có hiệu quả văn bản quy phạm pháp luật cấp trên; từng bước hoàn thiện và ban hành các quy định cụ thể của tỉnh về quản lý, khai thác các công trình kết cấu hạ tầng theo từng lĩnh vực thủy lợi, cấp nước sinh hoạt và phòng chống thiên tai. Tăng cường năng lực, chất lượng dự báo, cảnh báo thiên tai, nguy cơ mất an ninh nguồn nước theo thời gian thực, bảo đảm sự chủ động, linh hoạt trong chỉ đạo, điều hành. Tăng cường chuyển đổi số, hiện đại hóa công tác quản lý, vận hành hệ thống công trình thủy lợi, thuỷ điện, cấp nước sinh hoạt, hệ thống chống ngập đô thị, khu dân cư.

Ba là, nâng cao chất lượng công tác quy hoạch thuỷ lợi, tài nguyên nước và điều tra cơ bản, đánh giá trữ lượng nguồn nước. Hoàn thiện và thực hiện có hiệu quả các quy hoạch chuyên ngành thủy lợi, tài nguyên nước; quy hoạch tỉnh Lào Cai thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050; hằng năm chủ động rà soát, đánh giá trữ lượng nước và dữ liệu cơ sở hạ tầng phục vụ hiệu quả cho công tác quản lý, chỉ đạo, điều hành.Tăng cường việc áp dụng khoa học công nghệ, chuyển đổi số trong vận hành, chia sẻ cơ sở dữ liệu về nguồn nước bảo đảm sự kết nối, chia sẻ hiệu quả dữ liệu, tài nguyên nước.

Bốn là, chủ động tích trữ, điều hòa, phân phối nguồn nước. Tập trung nguồn lực xây dựng và sửa chữa hồ chứa nước, công trình cấp nước sinh hoạt, ưu tiên khu vực nông thôn; đẩy mạnh ứng dụng khoa học - công nghệ tưới tiên tiến, tưới tiết kiệm nước. Phân phối, điều hòa nguồn nước tại các hồ thủy điện, cân đối phục vụ đa mục tiêu cấp nước cho sinh hoạt và sản xuất, kinh doanh; đầu tư xây dựng công trình bảo vệ, kiểm soát nguồn nước, cấp, trữ nước, chuyển nước cho khu vực đồng bào dân tộc thiểu số, miền núi của tỉnh, vùng thiếu nước trọng điểm. Quản lý, giám sát và có giải pháp đảm bảo về trữ lượng, chất lượng đối với cấp nước quy mô nhỏ, hộ gia đình phục vụ sinh hoạt và sản xuất.

Năm là, phòng, chống, giảm thiểu tác động bất lợi do thiên tai liên quan đến nước và biến đổi khí hậu. Tập trung đầu tư xây dựng mới, tu bổ, nâng cấp, sửa chữa các công trình hạ tầng phòng chống thiên tai, nâng cao sức chống chịu trước thiên tai; kiểm soát an toàn đập, hồ chứa; nâng cao khả năng tiêu thoát nước, hạn chế việc san lấp sông, suối; triển khai thực hiện có hiệu quả các dự án chống ngập úng, nhất là ngập úng các khu đô thị; xây dựng hệ thống kết cấu hạ tầng đồng bộ với phòng ngừa thiên tai và bảo vệ môi trường.

Sáu là, tăng cường bảo vệ môi trường, bảo vệ nguồn sinh thuỷ, phòng, chống ô nhiễm, suy thoái, cạn kiệt nguồn nước. Tăng cường công tác bảo vệ tài nguyên nước, đặc biệt đối với các nguồn nước chính (Sông Hồng, Sông Chảy); thực hiện các biện pháp phòng, chống ô nhiễm, bảo vệ, phát triển bền vững tài nguyên nước tại vùng có nguy cơ ô nhiễm nguồn nước do sản xuất công nghiệp, nông nghiệp và khai thác khoáng sản; ưu tiên thực hiện các kế hoạch điều tra cơ bản đối với những vùng, những khu vực có nguy cơ ô nhiễm, khu vực khan hiếm nguồn nước.