Sau 05 năm thực hiện Chỉ thị số 33-CT/TU, ngày 30/10/2017 của Tỉnh ủy Lào Cai về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với cấp ủy, chính quyền các cấp trong việc phòng, chống tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống trong vùng đồng bào dân tộc thiểu số trên địa bàn tỉnh Lào Cai cấp ủy, chính quyền địa phương, các cơ quan, đơn vị, Ban chỉ đạo công tác phòng, chống tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống thị xã, các xã, phường đã tích cực lãnh đạo, chỉ đạo, phối hợp tổ chức triển khai thực hiện có hiệu quả Quyết định số 498/QĐ-TTG của Thủ tướng Chính phủ về “Giảm thiểu tình trạng tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống” và Chỉ thị số 33-CT/TU của Tỉnh ủy về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với cấp ủy, chính quyền các cấp trong việc phòng, chống tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống trong đồng bào dân tộc thiểu số; Kế hoạch số 158-KH/TU ngày 26/7/2018 của Tỉnh uỷ Lào Cai về việc tuyên truyền, vận động nhân cải tạo tập tục lạc hậu, đồng thời tăng cường tuyên truyền, vận động nhân dân chấp hành tốt các chủ trương, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước, nâng cao nhận thức, hiểu biết pháp luật của đồng bào dân tộc thiểu số.

Các cấp chính quyền đã nêu cao trách nhiệm trong thực hiện quy định của pháp luật về hôn nhân và gia đình; đưa mục tiêu, nhiệm vụ về phòng, chống tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống vào chương trình, kế hoạch hoạt động của chính quyền; xây dựng, đưa các quy định của pháp luật về tuổi kết hôn, đăng ký kết hôn, cam kết không tảo hôn, thực hiện đăng ký kết hôn theo quy định…vào hương ước, quy ước thôn, tổ dân phố, tiêu chuẩn gia đình văn hóa, làng bản văn hóa. Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể chính trị xã hội thường xuyên phối hợp trong công tác tuyên tuyền, vận động, giáo dục, thuyết phục đoàn viên, hội viên và nhân dân về phòng, chống tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống và chấp hành chính sách pháp luật về hôn nhân, gia đình; đồng thời tăng cường kiểm tra, giám sát việc thực hiện, xử lý các hành vi, vi phạm liên quan đến phòng, chống tảo hôn, hôn nhân cận huyết thống. Tổ chức nhiều hoạt động hướng về cơ sở thông qua việc thực hiện các nhiệm vụ chính trị của cơ quan, đơn vị mình, tổ chức mình. 

Cấp ủy, chính quyền, Ban Chỉ đạo công tác phòng, chống tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống thị xã đã bám sát nội dung Chỉ thị số 33- CT/TU của Tỉnh ủy gắn với Quyết định số 498/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ, đẩy mạnh công tác tuyên truyền, giáo dục nhằm nâng cao nhận thức của các cấp, các ngành, cán bộ, đảng viên và nhân dân về thực hiện phòng, chống tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống. Tăng cường đổi mới nội dung, hình thức tuyên truyền phù hợp với thực tế của từng địa phương, từng đối tượng; Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức chính trị - xã hội, các ban, ngành, các địa phương đã tuyên truyền, phổ biến Luật Hôn nhân và Gia đình, Luật bình đẳng giới, Luật phòng chống bạo lực gia đình. Cùng với đó, các nhà trường trên địa bàn thị xã đã đưa nội dung giáo dục giới tính lồng ghép vào các buổi ngoại khóa để tuyên truyền, giáo dục cho học sinh. Ủy ban Mặt trận Tổ quốc, phối hợp với Phòng Dân tộc thị xã tổ chức hội nghị ký cam kết với các ông mai, bà mối, thầy mo, thầy cúng, các thôn, tổ dân phố không xem ngày cưới cho các cặp nam, nữ chưa đủ tuổi kết hôn theo quy định, không thách cưới cao, không tổ chức ăn uống dài ngày và cắt bỏ những thủ tục rườm rà trong lễ cưới, đặc biệt trong giai đoạn 2017-2022 đã vận động thành công 30 trường hợp có ý định tổ chức cưới tảo hôn hoãn cưới và chờ đủ tuổi mới tổ chức đám cưới.

 Lễ ra mắt mô hình “Phòng chống tảo hôn, hôn nhân cận huyết thống’’ tại Tổ dân phố số 2, phường Hàm Rồng, thị xã Sa Pa (Lào Cai)

Qua 05 năm thực hiện Chỉ thị, thị xã đã tổ chức 56 hội nghị (chuyên đề và lồng ghép) tuyên truyền, vận động nhân dân cải tạo tập tục lạc hậu trong việc cưới, việc tang, lễ hội, đặc biệt là hậu quả, hệ lụy của việc cưới tảo hôn, hôn nhân cận huyết thống gây ảnh hưởng đến nòi giống, chất lượng đời sống trong vùng đồng bào dân tộc thiểu số, thu hút trên 3.968 lượt người tham gia. Cấp ủy, chính quyền các xã, phường tổ chức 463 hội nghị với trên 22.268 lượt người tham gia; In 3000 tờ rơi, xây dựng 135 tin, bài, phóng sự; 60 băng zôn khẩu hiệu tại công sở xã và trường học; Các đơn vị trường học (khối cấp 2,3) đã tích cực tuyên truyền thông qua các hoạt động ngoại khóa với trên 8.780 lượt học sinh, phụ huynh tham gia. Đồng thời triển khai các mô hình điểm về phòng, chống tảo hôn, hôn nhân cận huyết thống như: Mô hình tự quản việc cưới xin tại thôn Nậm Nhìu xã Liên Minh; Mô hình cải tạo các tập tục lạc hậu gắn với phòng, chống tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống thôn Nậm Than, xã Liên Minh; Mô hình tự quản phòng chống tảo hôn, hôn nhân cận huyết thống của thôn Ma Quái Hồ xã Bản Hồ; Mô hình cải tạo tập tục lạc hậu trong việc cưới, việc tang của phường Cầu Mây; Mô hình câu lạc bộ tự quản về phòng chống tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống tại thôn Hòa Sử Pán 2, xã Mường Hoa; Mô hình “Nâng cao chất lượng dân số, nguồn nhân lực gắn với phát triển kinh tế hộ gia đình tại thôn Can Hồ B, xã Ngũ Chỉ Sơn….

Cấp ủy, chính quyền các xã, phường đã thường xuyên phổ biến, quán triệt nội dung Chỉ thị số 33 của Tỉnh ủy gắn với Quyết định số 498/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ, Luật cư trú; Luật trẻ em; Luật hôn nhân và gia đình; Luật Bảo hiểm Y tế đến từng cán bộ, đảng viên và nhân dân biết và thực hiện; Chủ động nắm bắt tình hình cơ sở và phối hợp chặt chẽ với các cơ quan, đơn vị có liên quan của thị xã thực hiện quản lý, xử lý, ngăn chặn kịp thời các trường hợp vi phạm pháp luật về hôn nhân và gia đình, điển hình như xã: Tả Phìn đã xử lý hành chính 10 vụ với 7 triệu đồng, Hoàng Liên đã xử lý hành chính chính 12 vụ với 22 triệu đồng… nhằm giảm thiểu tình trạng tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống trên địa bàn thị xã. Công tác phổ biến, giáo dục pháp luật, hòa giải ở cơ sở luôn được các xã, phường chú trọng và quan tâm, tuyên truyền sâu rộng và được cán bộ, đảng viên, nhân dân tích cực hưởng ứng, tham gia thực hiện, từ đó từng bước làm thay đổi nhận thức, trách nhiệm của nhân dân được nâng lên.

Ban Dân vận Thị ủy, Ủy ban Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức chính trị xã hội với các phòng ban chuyên môn của thị xã thường xuyên phối hợp trong công tác tuyên truyền, vận động, thuyết phục đoàn viên, hội viên và nhân dân về phòng, chống tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống; triển khai cho đoàn viên, hội viên ký cam kết “Nói không với tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống” nhằm giảm thiểu số vụ tảo hôn, hôn nhân cận huyết thống tại cơ sở; giám sát, kiến nghị xử lý các hành vi, vi phạm liên quan đến tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống, đồng thời tăng cường kiểm tra, giám sát, nắm bắt tình cơ sở. Phát huy vai trò của Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt nam và các tổ chức chính trị xã hội thị xã trong công tác phối hợp tuyên truyền, cải tạo, xóa bỏ các hủ tục lạc hậu trong đồng bào dân tộc thiểu số được triển khai đồng bộ, hiệu quả; được cộng đồng dân cư tin tưởng cam kết thực hiện, từ đó đã xuất hiện nhiều cán bộ hội viên, đoàn viên tiêu biểu trong công tác cải tạo, xóa bỏ các hủ tục lạc hậu trong việc cưới, việc tang, chống tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống, thực hiện tốt Quy ước, hương ước thôn bản.  Cấp ủy, chính quyền các xã, phường đã chủ động nắm tình hình và thường xuyên phối hợp với các cơ quan liên quan của thị xã, các xã, phường giáp ranh trong và ngoài thị xã thực hiện tốt công tác tuyên truyền, vận động, ngăn chặn kịp thời các trường hợp có ý định tổ chức đám cưới tảo hôn, hôn nhân cận huyết thống hủy bỏ hoặc hoãn tổ chức cưới tảo hôn, điển hình như: Xã Ngũ Chỉ Sơn, Tả Phìn, Trung Chải, Hoàng Liên...; Qua công tác kiểm tra, nắm tình hình tại cơ sở cơ bản đồng bào các dân tộc thiểu số trên địa bàn thị xã đều được tiếp cận các chế độ chính sách, được cấp ủy, chính quyền các cấp quan tâm triển khai đến từng thôn bản, các Chương trình, dự án đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng được quan tâm triển khai thực hiện đảm bảo đáp ứng nhu cầu phục vụ đời sống nhân dân.

Sau khi triển khai thực hiện Chỉ thị số 33-CT/TU, ngày 30/10/2017 của Ban Thường vụ Tỉnh uỷ, Công tác phòng, chống tảo hôn, và hôn nhân cận huyết thống đã có bước giảm thiểu so với giai đoạn 2010-2015. Cấp ủy, chính quyền các xã, phường đã phát huy tốt vai trò, trách nhiệm, mạnh dạn đưa ra các giải pháp để tổ chức thực hiện có hiệu quả; đồng thời phát huy cao sự đồng thuận của xã hội, vai trò lãnh đạo của tổ chức Đảng, cùng với sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị trong triển khai thực hiện Chỉ thị. Từ đó góp phần ổn định nâng cao chất lượng cuộc sống cho nhân dân, nhất là vùng đồng bào dân tộc thiểu số.