Xác định được tầm quan trọng của công tác đào tạo nguồn nhân lực đồng bào dan tộc thiểu số trên địa bàn tỉnh Lào Cai; Tỉnh ủy đã có nhiều chủ trương, giải pháp nhằm phát triển công tác giáo dục đào tạo gắn với việc thực hiện nghiêm túc Nghị quyết số 29-NQ/TW, ngày 4/11/2013 của Ban Chấp hành Trung ương về “Đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo, đáp ứng yêu cầu công nghiệp hóa, hiện đại hóa trong điều kiện kinh tế thị trường định hưởng xã hội chù nghĩa và hội nhập quốc tể”. Mạng lưới cơ sở giáo dục và đào tạo được sắp xếp phù hợp theo hướng tinh gọn đầu mối, mở rộng quy mô, nâng cao chất lượng dạy và học. Tính đến hết năm học 2020 - 2021, toàn tỉnh có 612 trường, với 1.360 điểm trường, 8.178 nhóm/lớp, 221.727 học sinh, trong đó quan tâm đến phát triển các trường phổ thông dân tộc nội trú, bán trú (Nâng cấp 8/8 Trường Phổ thông Dân tộc nội trú cấp huyện thành Trường Phổ thông Dân tộc nội trú Trung học cơ sở và Trung học phổ thông; hiện có 134 trường phổ thông dân tộc bán trú; 131 trường phổ thông có học sinh bán trú), hệ thống Trường Phổ thông dân tộc nội trú, Phổ thông dân tộc bán trú là nòng cốt trong hệ thống giáo dục vùng cao. Hiện có 390/602 trường đạt chuẩn quốc gia (đạt 64,7%). Lào Cai đang đúng tốp đầu trong các tỉnh miền núi phía Bắc về trường chuẩn quốc gia.

Cơ sở vật chất trường, lóp học được ưu tiên nhiều nguồn lực đầu tư theo hướng chuẩn hóa, kiên cố hóa, hiện đại hóa. Đến nay, 100% các xã có Trung tâm học tập cộng đồng; 100% cơ sở giáo dục có nhà, lóp học kiên cố tại trường chính. Lào Cai là một trong các tỉnh có tỷ lệ phòng học/lớp học cao (đạt 01 phòng/01 lớp học); cơ bản đảm bảo học 2 buổi/ngày. Nhà ở công vụ giáo viên, nhà ở học sinh bán trú (738 phòng ở học sinh bán trú; 1.140 phòng ờ công vụ giáo viên) cơ bản đáp ứng được nhu cầu. Các trường bán trú Cỏ nhà vệ sình, nhà tắm, trang bị giường, tủ đựng đồ dùng học tập đảm bảo nhu cầu dạy học, sinh hoạt của giáo viên và học sinh.

Công tác phổ cập được duy trì vững chắc ở 100% xã, phường, thị trấn. Công tác xóa mù chữ tiếp tục được quan tâm chỉ đạo. Giai đoạn 2015-2020 đã xóa mù chữ cho 12.948 người, nâng tỷ lệ người biết chữ trong độ tuổi từ 15-60 lên 95,2%. Tỷ lệ huy động trẻ nhà trẻ đạt 30%, mẫu giáo đạt 97%, riêng 6 tuổi vào lớp 1 đạt 99,9%, trẻ từ 6-10 tuổi đạt 99,8%, từ 11-14 tuổi đạt 99%. Học sinh hoàn thành chương trình tiểu học học lên lớp 6 đạt 98,2%. Tỷ lệ thanh thiếu niên từ 15-18 tuổi có bằng tốt nghiệp THCS đạt 90,4%, tỷ lệ thanh niên trong độ tuổi đạt trình độ giáo dục trung học phổ thông và tương đương đạt 80%.

Tỉnh ủy chỉ đạo ngành giáo dục quan tâm triển khai việc dạy song ngữ trong các cấp học. Xác định, dạy học tiếng dân tộc là một trong các phương án để học tốt tiếng Việt cho học sinh dân tộc thiểu số, tỉnh đã triển khai chương trình dạy học tiếng Mông như một môn học tại 13 trường tiểu học với 46 lớp, 1.307 học sinh tại thị xã Sa Pa, huyện Bắc Hà, Mường Khương, Si Ma Cai. Dạy thực nghiệm chương trình giáo dục song ngữ trên cơ sở tiếng mẹ đẻ ở 05 trường, 32 lớp với 641 học sinh. Tuy nhiên, tỉnh Lào Cai có 25 dân tộc thiểu số, nhưng mới chỉ đưa được tiếng Mông vào giảng dạy trong nhà trường, còn tiếng các dân tộc khác chưa có điều kiện để giảng dạy. Bên cạnh đó các trang thiết bị, hệ thống sách đọc thêm, sách công cụ, sách tham khảo tiếng Mông phục vụ cho giáo viên và học sinh còn thiếu. Đội ngũ giáo viên dạy tiếng Mông phần lớn chưa được đào tạo chính quy, dẫn đến chất lượng, hiệu quả dạy và học tiếng Mông chưa cao.

Việc triển khai, thực hiện chế độ, chính sách đối với cán bộ quản lý, giáo viên, học sinh dân tộc thiểu số đã được tỉnh chú trọng và thực hiện tốt (Chính sách hỗ trợ sách giáo khoa, văn phòng phẩm theo Quyết định số 13/2017/QĐ-UBND ngày 15/3/2017 của UBND tinh Lào Cai; hỗ trợ chi phí học tập, miễn học phí theo Nghị định 86/2015/NĐ-CP ngày 02/10/2015 của Thủ tướng Chính phù; hỗ trợ ăn trưa cho trẻ em mẫu giáo theo Nghị định 06/2018/NĐ-CP ngày 05/01/2018 và Nghị định 105/2020/NĐ-CP ngày 8/09/2020 của Chính phủ về quy định chính sách phát triển giáo dục mầm non; hỗ trợ học sinh ở bán trú theo QĐ 85/2010/QĐ-TTg và Nghị định số 116/2016/NĐ-CP ngày 02/8/2016 của Chính phủ; hỗ trợ Học sinh khuyết tật hộ nghèo, cận nghèo theo Thông tư sổ 42/2013/TTLT-BGDĐT-BLĐTBXH-BTC ngày 31/12/2013 của liên Bộ Giáo dục và đào tạo với Bộ Lao động TB&XH.) Thông qua các chính sách hỗ trợ học sinh vùng dân tộc thiểu số đã đảm bảo các điều kiện sinh hoạt, ăn ở và học tập. Ngoài ra, Ngân hàng chính sách xã hội tỉnh Lào Cai đã triển khai cho 589 học sinh, sinh viên vay tín dụng ưu đãi theo Quyết định 157/2007/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ với tổng dư nợ trên 19 tỷ đồng, trong đó nhiều con em dân tộc thiểu số được hưởng lợi, tham gia.

Thời gian qua, mặc dù công tác đào tạo, phát triển nguồn nhân lực cho vùng đồng bào dân tộc thiểu số tại tỉnh Lào Cai đã có nhiều kết quả đáng khích lệ; nhưng nhìn chung Chất lượng nguồn nhân lực vùng dân tộc thiểu số còn thấp. Thời gian tới tần tập trung thực hiện một số giải pháp như sau: Lựa chọn mô hình đào tạo nguồn nhân lực cho vùng đồng bào dân tộc thiểu số phù hợp kết hợp giữa đào tạo thực nghiệm tại chỗ và đào tạo nâng cao tại các cơ sở giáo dục gắn với thực hành tại các cơ sở sản xuất... Nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên thông qua việc thường xuyên cập nhật kiến thức, phương pháp, kỹ năng giảng dạy, ngoại ngữ, tin học. Chú trọng đào tạo lại đội ngũ cán bộ cấp xã, huyện, tỉnh với các nội dung xác định chuẩn kiến thức chuyên môn cho cán bộ; xây dựng chương trình đào tạo, các khóa tập huấn đào tạo kiến thức về hợp tác xã, nông thôn mới, kiến thức khởi nghiệp, thị trường, kỹ năng giải quyết vấn đề, kiến thức về ứng phó với thiên tai, dịch bệnh, lũ lụt… Đào tạo nghề cho người lao động...