Trong những năm qua, tỉnh Lào Cai thường xuyên nhận được sự quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo sát sao của Trung ương Đảng, Chính phủ và các bộ, ngành Trung ương bằng các chương trình, dự án đầu tư phát triển kinh tế - xã hội đối với địa bàn vùng cao, vùng đồng bào dân tộc thiểu số; cùng với đó là những thành tựu giành được sau 30 năm tái lập tỉnh đã tạo tiền đề vững chắc cho việc thực hiện các mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội của địa phương. Để cụ thể hóa quan điểm, chủ trương về công tác dân tộc của Đảng, Tỉnh ủy đã ban hành 02 Chỉ thị về công tác dân tộc: Chỉ thị 34-CT/TU, ngày 13/12/2013 của Tỉnh ủy Lào Cai về tăng cường công tác quy hoạch, đào tạo, bồi dưỡng, bố trí và sử dụng cán bộ người dân tộc thiểu số trên địa bàn tỉnh Lào Cai và Chỉ thị 40-CT/TU, ngày 28/3/2014 về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác dân tộc trên địa bàn. Để cụ thể hóa quan điểm của Đảng, chính sách của Nhà nước về công tác dân tộc, đến nay tỉnh Lào Cai có trên 120 chính sách hỗ trợ phát triển vùng DTTS, miền núi và hỗ trợ cho đồng bào dân tộc thiểu số đang được triển khai thực hiện trên địa bàn tỉnh. Vì vậy, tình hình ở vùng nông thôn, vùng đồng bào dân tộc thiểu số trên địa bàn tỉnh đạt được nhiều thành tựu quan trọng: Cơ cấu kinh tế chuyển dịch theo hướng tích cực; Chương trình xây dựng nông thôn mới thiết thực, hiệu quả. Kết cấu hạ tầng nông thôn được tập trung đầu tư. Hoàn thành tiêu chí nông thôn mới về giao thông cho 75 xã; 100% xã và 98% thôn, bản có đường ô tô đến trung tâm, trong đó 100% đường tới các thôn, bản được cứng hóa; 100% các xã có hạ tầng viễn thông, công nghệ thông tin; 100% thôn có điện lưới quốc gia, 97% hộ dân được sử dụng điện lưới quốc gia; 95% hộ dân nông thôn được sử dụng nước sinh hoạt hợp vệ sinh; 100% hộ gia đình được xóa nhà tạm. Diện mạo khu vực nông thôn thay đổi nhanh, xây dựng nông thôn mới bình quân đạt 15 tiêu chí/xã; toàn tỉnh có 54/127 xã hoàn thành nông thôn mới bằng 42,5% tổng số xã; chất lượng giáo dục, chăm sóc sức khỏe vùng đồng bào dân tộc được nâng lên; an sinh xã hội được đảm bảo; tỷ lệ hộ nghèo giảm nhanh qua các năm; đời sống của đồng bào ngày càng được cải thiện; các giá trị văn hóa truyền thống thống tốt đẹp trong đồng bào dân tộc được bảo tồn và phát huy. Công tác xây dựng Đảng và hệ thống chính trị được quan tâm; hiệu quả hoạt động của hệ thống chính trị ở cơ sở vùng đồng bào dân tộc được nâng lên; đội ngũ cán bộ đồng bào dân tộc không ngừng củng cố về số lượng, từng bước nâng cao chất lượng đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ. Quốc phòng, an ninh được đảm bảo, chủ quyền biên giới quốc gia được giữ vững, qua đó tạo niền tin vững chắc của đồng bào các dân tộc với Đảng, Nhà nước, củng cố khối đại đoàn kết các dân tộc.

Tuy nhiên, so với sự phát triển chung của tỉnh, vùng đồng bào dân tộc thiểu số vẫn là vùng chậm phát triển. Điều đó cho thấy, việc hoạch định và thực hiện chính sách dân tộc ở nước ta nói chung và trên địa bàn tỉnh nói riêng vẫn còn có những khó khăn, bất cập. Các nguyên nhân khách quan và chủ quan là: Một số chính sách thiếu tính cụ thể, khả thi, hưa phù hợp với thực tiễn. Ở một số vùng đồng bào dân tộc thiểu số có nhiều khó khăn trong việc tiếp nhận và ứng dụng những thành tựu khoa học - công nghệ nên đã bỏ lỡ nhiều cơ hội để vươn lên. Chính sách dân tộc hiện nay vẫn chủ yếu là chính sách hỗ trợ trực tiếp, chưa có nhiều chính sách đầu tư, hỗ trợ có điều kiện...Bởi vậy, trong vùng đồng bào dân tộc thiểu số nhiều người vẫn còn mang tư tưởng ỷ lại, trông chờ vào sự hỗ trợ của Nhà nước, không muốn vươn lên để thoát nghèo.

Một số giải pháp nâng cao hiệu quả xây dựng và thực thi chính sách dân tộc trong thời gian tới.

Một là, tăng cường sự lãnh đạo, chỉ đạo của các cấp ủy, chính quyền các cấp, nâng cao nhận thức và trách nhiệm của cả hệ thống chính trị và toàn thể xã hội về vị trí, nhiệm vụ của công tác dân tộc trong tình hình mới; xác định công tác dân tộc của Đảng là nhiệm vụ thường xuyên và quan trọng của các cấp ủy, tổ chức đảng, chính quyền, Mặt trận Tổ quốc, các đoàn thể từ tỉnh đến cơ sở. Tiếp tục tuyên truyền, phổ biến các chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước về vấn đề dân tộc, công tác dân tộc, nhất là Nghị quyết số 24-NQ/TW, ngày 12/3/2013 của Ban Chấp hành Trung ương đảng khóa IX về công tác dân tộc; Kết luận số 65- KL/TW, ngày 30/10/2019 của Bộ Chính trị về tiếp tục thực hiện Nghị quyết số 24- NQ/TW, ngày 12/3/2003 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa IX về công tác dân tộc trong tình hình mới; Chỉ thị 34-CT/TU, ngày 13/12/2013 của Tỉnh ủy Lào Cai về tăng cường công tác quy hoạch, đào tạo, bồi dưỡng, bố trí và sử dụng cán bộ người dân tộc thiểu số trên địa bàn tỉnh; Chỉ thị 40-CT/TU, ngày 28/3/2014 về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác dân tộc trên địa bàn tỉnh Lào Cai.

Hai là, thực hiện tốt công tác quy hoạch, kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội vùng dân tộc và miền núi. Tiếp tục rà soát các quy hoạch, kế hoạch đã được phê duyệt trên địa bàn tỉnh nhằm điều chỉnh, bổ sung kịp thời phù hợp với thực tế của tỉnh và các chủ trương, chính sách dân tộc của Đảng, Nhà nước. Thực hiện tốt các chính sách phát triển kinh tế - xã hội vùng dân tộc và miền núi, nhất là Nghị quyết số 88/2019/QH14 về phê duyệt Đề án tổng thể phát triển kinh - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021 - 2030. Huy động các nguồn lực cho đầu tư phát triển; ưu tiên đầu tư cho công tác giảm nghèo, xây dựng cơ sở hạ tầng phát triển kinh tế - xã hội, giải quyết những khó khăn bức xúc của đồng bào dân tộc. Thực hiện nghiêm việc công khai hóa các chính sách, chương trình, dự án đầu tư để đồng bào biết và tham gia quản lý, giám sát. Tập trung phát triển nguồn nhân lực đối với đồng bào dân tộc thiểu số, phát huy nội lực, sự phấn đấu vươn lên của người dân; nâng cao chất lượng hiệu quả giáo dục đào tạo, dạy nghề và giới thiệu việc làm cho đồng bào, đặc biệt là thanh niên dân tộc thiểu số; tăng cường công tác chăm sóc sức khoẻ cho nhân dân; tổ chức tốt các hoạt động văn hoá văn nghệ, thể thao, thông tin tuyên truyền ở cơ sở; nâng cao thời lượng, chất lượng các chương trình phát thanh - truyền hình bằng tiếng dân tộc; tăng cường việc sưu tầm, giữ gìn và phát huy các giá trị văn hoá truyền thống tốt đẹp của các dân tộc.

Ba là, tiếp tục củng cố kiện toàn, nâng cao chất lượng hệ thống chính trị ở cơ sở; thực hiện tốt công tác qui hoạch đào tạo, bồi dưỡng, sử dụng cán bộ người dân tộc thiểu số, nhất là với những dân tộc còn ít và chưa có người tham gia trong bộ máy hệ thống chính trị các cấp. Có cơ chế xét tuyển học sinh dân tộc ít người vào các trường nội trú, cao đẳng, đại học; tiếp tục kiện toàn tổ chức bộ máy, nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ làm công tác dân tộc; quan tâm xây dựng lực lượng cốt cán và chính sách phát huy vai trò của người có uy tín trong đồng bào dân tộc thiểu số.

Bốn là, xây dựng, ban hành và thực thi các chính sách dân tộc phải phù hợp với trình độ phát triển kinh tế - xã hội, đặc trưng văn hóa của tùng vùng, miền, đặc điểm của từng dân tộc, từng địa phương. Trong tổ chức thực hiện các chính sách dân tộc cần có sự phan loại cụ thể để thực hiện có trọng tâm, trọng điểm, hiệu quả, dứt điểm, nhất là đối với các chính sách quan trọng, cấp bách, phù hợp với khả năng tiếp nhận và sự chuẩn bị ở mỗi dân tộc, mỗi địa phương, đồng thời đáp ứng yêu cầu phát triển nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa.

Năm là, nâng cao hiệu quả thực hiện các chính sách dân tộc là công việc quan trọng, cơ bản, thường xuyên, lâu dài, đòi hỏi phải được tiến hành có lộ trình, kiên trì, nhất quán và không ngừng đổi mới, hoàn thiện. Các chính sách dân tộc được xây dựng và ban hành phải là động lực trực tiếp thúc đẩy bình đẳng, đoàn kết giữa các dân tộc và phát huy vai trò, tiềm năng thực sự của mỗi dân tộc.

Sáu là, thực hiện tốt công tác tuyên truyền giáo dục nâng cao kiến thức quốc phòng, an ninh cho cán bộ và nhân dân. Đấu tranh ngăn chặn kịp thời các hoạt động lợi dụng vấn đề dân tộc, tôn giáo, dân chủ gây mất ổn định chính trị, trật tự an toàn xã hội. Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể các cấp phối hợp chặt chẽ với chính quyền, hoạt động thông qua quy chế phối hợp, hướng hoạt động nhiều hơn về cơ sở, đến từng tôn giáo, từng tộc người, đến từng hộ gia đình, nhất là vùng sâu, vùng xa, vùng đồng bào dân tộc thiểu số, vùng đồng bào có đạo. Công tác vận động quần chúng phải được coi là một trong những biện pháp quan trọng hàng đầu, là nhiệm vụ trọng tâm, thường xuyên của hệ thống chính trị các cấp, trong đó cấp cơ sở có trách nhiệm chủ động, tự lực, trực tiếp thực hiện. Các đoàn thể chính trị - xã hội các cấp đẩy mạnh các phong trào hoạt động của quần chúng. Quan tâm xây dựng đội ngũ cán bộ làm công tác vận động quần chúng có tâm huyết, biết nghe dân nói, nói dân nghe, làm dân tin. Đổi mới công tác dân vận, công tác vận động quần chúng, thật sự hướng về cơ sở, nhất là các thôn, vùng đồng bào dân tộc thiểu số, đồng bào có đạo. Nội dung, phương pháp vận động cụ thể, thiết thực, phù hợp với trình độ nhận thức và tâm lý của đồng bào.

Bảy là, thường xuyên thực hiện sơ kết, tổng kết. Công tác sơ kết, tổng kết phải nêu lên được kết quả toàn diện về triển khai các chính sách dân tộc trong từng thời kỳ, giai đoạn, kể cả mặt được và mặt chưa được trên tất cả các lĩnh vực; chỉ ra được nguyên nhân khách quan và chủ quan, nguyên nhân trực tiếp và nguyên nhân sâu xa dẫn tới những mặt đạt được và chưa đạt được của kết quả; phải rút ra được những bài học kinh nghiệm qua việc triển khai thực hiện chính sách, nhất là những bài học kinh nghiệm tổng kết ý kiến phản hồi của người dân được thụ hưởng chính sách và chính quyền địa phương. Tăng cường công tác kiểm tra giám sát đánh giá kết quả thực hiện các chủ trương, chính sách dân tộc của Đảng, Nhà nước của các cấp, các ngành; trách nhiệm của cấp uỷ, chính quyền các cấp, các ngành trong việc thực hiện chủ trương, chính sách dân tộc.