Biên phòng Lào Cai quản lý đoạn biên giới tiếp giáp với tỉnh Vân Nam, Trung Quốc dài 182,086 km (gồm biên giới trên đất liền và sông, suối). Khu vực biên giới tỉnh Lào Cai gồm 26 xã, phường, thị trấn thuộc 04 huyện, 01 thành phố; trong thời gian qua khu vực biên giới tỉnh Lào Cai tuy không phải là điểm nóng về buôn lậu, lượng hàng hóa xuất, nhập lậu không lớn, song diễn biến theo từng thời điểm trong từng năm, nhất là các thời điểm Tết Nguyên đán hoặc các thời điểm địa phương được áp dụng một số chính sách biên mậu về xuất, nhập khẩu hàng hóa qua cửa khẩu, lối mở. Các đối tượng lợi dụng địa hình biên giới hiểm trở, nhiều đường mòn qua lại biên giới, thời tiết diễn biến phức tạp, lực lượng quản lý, bảo vệ biên giới mỏng, vào thời điểm giao ca, giờ nghỉ, ngày nghỉ của các lực lượng chức năng, các đối tượng tập kết hàng hoá ở những nhà dân khu vực giáp biên giới, sau đó chia nhỏ lẻ, thuê cư dân dùng thuyền, mảng vận chuyển trái phép qua biên giới hoặc vào sâu nội địa tiêu thụ. Ở cửa khẩu, để trốn thuế, các đối tượng lợi dụng chính sách ưu đãi của Nhà nước đối với cư dân biên giới, thuê người vận chuyển nhỏ lẻ hàng hóa qua cửa khẩu về tập kết trong nội địa và vận chuyển đi tiêu thụ. Tập trung vào một số mặt hàng xuất lậu như: Ma túy, khoáng sản, nông sản…; hàng nhập lậu như: Pháo nổ, công cụ hỗ trợ, đồ chơi kích thích bạo lực, nội tạng động vật, lá thuốc lá nguyên liệu, hàng tiêu dùng, tân dược, thuốc bảo vệ thực vật không rõ nguồn gốc xuất xứ... Nổi lên, đáng lưu ý là hoạt động mua bán, vận chuyển trái phép chất ma túy và nhập lậu pháo nổ từ Trung Quốc về Việt Nam trước, trong và sau dịp Tết Nguyên đán hàng năm.

Dự báo và nhận định sát đúng tình hình trên, Biên phòng tỉnh Lào Cai đã chủ động phối hợp với các lực lượng quản lý biên giới tổ chức tuyên truyền phổ biến pháp luật về phòng, chống buôn lậu, hàng giả và gian lận thương mại rộng rãi trong các cộng đồng dân cư bằng nhiều hình thức đa dạng, phong phú. Lồng ghép nội dung tuyên truyền phổ biến giáo dục pháp luật về tác hại của các loại tội phạm, vi phạm pháp luật về buôn lậu, giam lận thương mại; duy trì thực hiện có hiệu quả phong trào “Tự quản đường biên mốc giới”, “Tự quản an ninh, trật tự tại thôn, bản khu vực biên giới”, phong trào “Bảo vệ an ninh Tổ quốc”… gắn với cuộc vận động "Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa"; đã tổ chức tuyên truyền trên địa bàn thông qua các hình thức sử dụng hệ thống loa truyền thanh của thôn, bản, xã phường, tin nhắn Zalo,…vừa đảm bảo truyền tải được thông tin tuyên truyền, đồng thời thực hiện các quy định về phòng, chống dịch Covid-19, hạn chế thấp nhất các hoạt động tập trung đông người. Trong thời gian từ năm 2019 đến tháng 10/2021, đã tổ chức tuyên truyền 436 buổi với 868 lượt cán bộ, chiến sỹ tham gia/6.528 lượt người nghe.

Một biện pháp đấu tranh phòng, chống buôn lậu, giam lận thương mại trên tuyến biên giới được đẩy mạnh nữa đó là: Từ đầu năm 2020 đến nay, ngoài các Trạm Kiểm soát, Tổ công tác Biên phòng theo biên chế thường xuyên, Bộ đội biên phòng tỉnh Lào hiện đang duy trì 54 tổ, chốt chặn cố định và 30 tổ tuần tra cơ động với gần 600 cán bộ chiến sỹ Bộ đội Biên phòng, Công an, Dân quân do Bộ đội biên phòng chủ trì thực hiện nhiệm vụ trực 24/24, tuần tra, kiểm soát chặt chẽ biên giới, phối hợp giữa kiểm soát cố định, định kỳ với tuần tra lưu động, đột xuất, kịp thời phát hiện, ngăn chặn hoạt động xuất nhập cảnh trái phép cũng như kịp thời phát hiện, bắt giữ, xử lý các hành vi buôn lậu, vận chuyển hàng hóa trái phép qua biên giới. Kết quả là từ tháng 01/2019 đến 10/2021, Bộ đội Biên phòng tỉnh đã phối hợp với các lực lượng chức năng bắt, xử lý 84 vụ gồm: Tội phạm ma túy; 35 vụ, thu giữ 48 bánh, 5.996 viên Methamphetamine, 14 điện thoại di động, 09 xe máy, 01 xe ô tô và trên 25 triệu đồng. Buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả; 23 vụ, tang vật thu giữ 28 thùng hàng mỹ phẩm, 1.025 kg pháo hoa; 104,9 kg pháo nổ; 33.975 kg quặng chì; 5.250 kg gạo; 1.100 kg chân gà đông lạnh; 150 kg chân lợn đông lạnh; 300 kg tôm hùm đất; 600 gói gia vị lẩu; 2.000 gói nhỏ thuốc tân dược dạng bột (thuốc cảm cúm); 136,5 kg cá thương phẩm; 14 thanh kiếm; 100 dao nhọn; 200 kg chất phụ gia thạch cao; 4,5 lít thuốc diệt cỏ. Xử phạt vi phạm hành chính: 16 vụ, với số tiền phạt trên 193 triệu đồng; tang vật bị tịch thu nộp ngân sách Nhà nước gần 50 triệu đồng.

Tuy nhiên, công tác đấu tranh phòng, chống buôn lậu trên tuyến biên giới còn có một số khó khăn, vướng mắc, nhất là từ đầu năm 2020 đến nay do ảnh hưởng nặng nề của dịch Covid-19, hoạt động xuất, nhập khẩu hàng hóa qua tuyến biên giới, cửa khẩu Lào Cai có thời gian ngưng trệ hẳn, đặc biệt là thời gian cuối tháng 8/2021 cho đến nay, phía Trung Quốc đồng loạt xây dựng hàng rào dây thép gai dọc tuyến biên giới, qua đó hoạt động buôn lậu, gian lận thương mại, vận chuyển trái phép hàng hóa qua biên giới giảm so với những năm trước. Song lợi dụng các quy định về công tác phòng chống dịch Covid-19, một số đối tượng đã đưa hàng hóa vào cửa khẩu chờ để đưa hàng nhập lậu qua biên giới trái phép hoặc hoạt động thương mại điện tử (bán hàng qua mạng) để tập kết và kinh doanh hàng hóa không rõ nguồn gốc trong khu vực biên giới. Công tác phối hợp giữa các lực lượng chức năng trong đấu tranh chống buôn lậu, gian lận thương mại có lúc, có đơn vị chưa thường xuyên.